ایرانیان قبل از آریاییها:
قبل ورود اریاییها به فلات ایران در این سرزمین طوایفی زندگی می کردند که تمدن و چهره در سطحی پایین بوده اند و برابر آثاری که از مازندران بدست آمده نژاد آنها سیاه و حبشی و آریاییها آنها را دیو یا تور نامیدند.و چون آنها با مهاجرین جدید که آریایی بودند رفتار خوبی نداشتند بناچار آریاییها با آنها جنگیدیند تا انجا که خطر این اقوام بومی از بین رفت.
آریانها کارهای پرزحمت را به بومیها سپردند.در مغرب ایران مردمانی بنام کاسوس و در مازندران تپوریها که نام طبرستان منسوب به انهاست.در جنوب غربی عیلامیها زندگی میکردند.که ریشه نژادی هیچیک از انها تا الان مشخص نشده است.ولی مشخص است که عیلامیها تمدن مستقلی داشته اند که شاخص زمان خود هم بوده اند.
تاریخ عیلامیها:تا قبل از قرن اخیر اطلاعات از عیلامیها منحصر به ذکر مجملی بود که در تورات راجع به عیلام نوشته شده بود و اسم کدور لاعمر پادشاه عیلام را در ضمن حکایتی موسوم به سفر پیدایش باب برده است.و حتی عموم مورخین عهد قدیم هم چناچه از نوشته های آنها پیداست اطلاع چندانی سرزمین عیلام و مردمش نداشتند.تا اینکه حفریات شوش شروع شد.اولین کسی که تحقیقات در این مورد را شروع کرد لفتوس انگلیسی بود.اما حفریات متمادی علمی به وسیله دو هیئت علمی فرانسوی بعمل آمد.اول مارسل دیولافوا در ۱۸۸۴ شروع به تحقیقات کرد و قصر داریوش اول و قصری را که بعدها اردشیر اول ساخته بود و امروز تل خاکی شده را کشف کرد.
بعد از او هیئت دیگری تحت نظر دمرگان حفریات را دنبال کردند.اگرچه حفریات شوش هنوز به انجام نرسیده است(اطلاعات مربوط به سال ۱۳۵۷ است و احتمال زیاد دارد که هیئتهای علمی خارجی بعد از انقلاب کاملا از ایران خارج شده باشند.)ولی تاریخ عیلام تا حدودی روشن شده است.
منبع:کتاب هنگامه تاریخ
